Menu
Menu
Kunstschilder Léopold Speekaert is geboren in 1834 en omringde zich met talrijke kunstwerken. Hij overleed in 1915 en liet zijn huis, al zijn schilderijen en zijn hele kunst- en meubelverzameling na aan de gemeente Sint-Gillis, op voorwaarde dat zijn huis een gemeentemuseum zou worden. Het onderhoud en de uitbreiding ervan moest gebeuren met fondsen die voor dit doel werden nagelaten. Dit museum, gelegen aan de Guldenvlieslaan 114 (nu Henri Jasparlaan), werd ingehuldigd op 3 juni 1917. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het museum zo goed als dicht, daarna zou het slechts voor een paar maanden heropend worden. Het waren andere tijden en uiteindelijk werd het gebouw verkocht en in 1965 gesloopt.
Léopold Speekaert, Zelfportret, 1884, olieverf op doek.
Léopold Speekaert (1834-1915), De eerste pose, 1884, olieverf op doek.
Speekaerts werken tonen vooral landschappen, zichten van het oude Brussel, Belgische rivieren, de oevers van de Maas, maar ook morele en existentiële waarden door alcoholisme of onwetendheid aan de kaak te stellen. Een prachtige reeks portretten verrijkt deze collectie.
Op onderstaand schilderij is het interieur van het atelier van Speekaert te zien in zijn herenhuis aan de Gulden Vlieslaan in Sint-Gillis, dat na diens dood het gemeentelijk Speekaert museum werd. Links maakt Mathilde Demanet, de vrouw van de schilder, het model klaar.
Léopold Speekaert (1834-1915), Arme drommel, olieverf op doek.
Léopold Speekaert (1834-1915), De Zenne, olieverf op doek.
De collectie bevat 80 werken van Mathilde Demanet. Deze kunstenares, echtgenote van Leopold Speekaert, wordt in bijna geen enkel biografisch lexicon van schilders vermeld. Deze onwetendheid is symptomatisch voor het lot dat vrouwelijke kunstenaars uit deze periode vaak beschoren is, terwijl haar werk, met name haar portretten, zeker het ontdekken waard is.
Mathilde Demanet, Portret van een dame, olieverf op doek.
Mathilde Demanet, Portret d’un vieillard, olieverf op doek.
Enkele grote meesters uit de 16de en 17de eeuw maken deel uit van de collectie. Het gaat echter vooral om kopieën (Caravaggio), werken van scholen (Breughel of Van Dijck), of ook om schilderijen toegeschreven aan grote meesters zoals Goya, Zurbaran, Pieter Aertsen of Jordaens. Het toeschrijven van werken was een gebruikelijke praktijk in de 19de eeuw maar behalve voor de Heilige Familie van Jacob Jordaens, zijn ze nooit bevestigd. De toekenning van het schilderij De aanbidding der herders aan een zekere J. Smits lijkt volgens kenners weinig geloofwaardig, zonder dat ze het evenwel aan een andere schilder kunnen toewijzen. Volgens experts is dit schilderij zeker van belang voor de kunstgeschiedenis.
J. Smits (toegekend aan), De aanbidding der herders, olieverf op paneel.
DE Jordaens
Jacob Jordaens (1593-1678), De Heilige Familie, (1617-1618), olieverf op paneel.
De Heilige Familie Jacob Jordaens in het Speekaert museum
De Heilige Familie van Jacob Jordaens in het KIK (Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, waar het schilderij momenteel wordt gerestaureerd), met Constantin Pion (KIK), Charles Picqué (burgemeester van Sint-Gillis) en Joost Vander Auwera (conservator van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten).
Louis Artan (1837-1890), Le peintre, Berck-sur-mer, tussen 1872 en 1875, olieverf op doek.
Onder de werken uit het einde van de 19de eeuw, zijn er de mooie groep schilderijen van Pericles Pantazis, werken van Hippolyte Boulenger, Louis Artan en Alfred Verwée, en niet te vergeten een olieverf op hout en een tekening van Félicien Rops.
La buée de septembre stelt een groep wasvrouwen voor aan de oevers van de Maas.
Félicien Rops (1833-1898), La buée de septembre, 1870, pen en potlood.
Félicien Rops (1833-1898), La vieille digue de Knokke à Heyst, 1875, olieverf op doek.
Dit zeegezicht van de schilder Pericles Pantazis (1849-1884), die in Athene is geboren maar zich van 1872 tot aan zijn vroegtijdige dood in Brussel vestigde, is beschadigd door een scheur. Het wordt kosteloos gerestaureerd door de Leventis Foundation. In ruil heeft de gemeente Sint-Gillis ermee ingestemd het werk voor twee jaar in bruikleen te geven aan het Leventis Municipal Museum in Nicosia.
Pericles Pantazis, (1849-1884), Zeegezicht, 1879, olieverf op doek, vóór restauratie
Pericles Pantazis, gerestaureerd Zeegezicht.
Deze fraaie restauratie is een gelegenheid om het belang te benadrukken van de partnerschappen en samenwerkingsverbanden die Urban in de loop van verschillende jaren heeft opgebouwd in het kader van de opmaak van de inventaris van het Brussels roerend erfgoed. Zonder deze inventaris en de deskundigen (KIK, APA) zou dit schilderij waarschijnlijk niet zijn gerestaureerd.
Een opvallend en fascinerend kleinood.
Alfred Verhaeren (1849-1924), Stilleven met beeldje, olieverf op doek.
Anoniem, Paar albarelli in majolica met polychroom decor, circa 1550/1600, keramiek.
Léopold Speekaert bezat een mooie collectie keramiek, waaronder deze twee albarelli, prachtige getuigen van de majolicakunst van de Italiaanse Renaissance. Zie de vermelding in de gewestelijke inventaris van het roerend erfgoed.
Coördinatie : Pierre Dejemeppe
Publicatiebeheer : Isabelle Douillet-de Pange
Vertaling : Benoît Delahaye
Redactie : Pierre Dejemeppe, met medewerking van Jacqueline Guisset et Alain Jacobs, Constantin Ekonomidès, Delphine Tonglet, Françoise Vigot, Marie Grappasonni, Alexandre Dimov, Association du Patrimoine Artistique (APA).
Dankwoord : Hélène Philippart (gemeente Sint-Gillis), Juliette Roussel, Christophe Balland, Abderrahim Mekkaoui (dienst Cultuur van Sint-Gillis), Juliette de Patoul (grafisch ontwerpster), Murielle Lesecque, Pascale Ingelaere, Adrien Dominique (Urban), Constantin Pion, Barbara Felgenhauer et Hervé Pigeolet (KIK).
De website is gemaakt door de gemeente Sint-Gillis met de medewerking van de vzw Les Rencontres saint-gilloises en de financiële steun van URBAN/Brussels.
Coördinatie : Pierre Dejemeppe
Publicatiebeheer : Isabelle Douillet-de Pange
Vertaling : Benoît Delahaye
Redactie : Pierre Dejemeppe, avec la collaboration de Jacqueline Guisset et Alain Jacobs, Constantin Ekonomidès, Delphine Tonglet, Françoise Vigot, Marie Grappasonni, Alexandre Dimov, Association du Patrimoine Artistique (APA).
Dankwoord : Hélène Philippart (gemeente Sint-Gillis), Juliette Roussel, Christophe Balland, Abderrahim Mekkaoui (dienst Cultuur van Sint-Gillis), Juliette de Patoul (grafisch ontwerpster), Murielle Lesecque, Pascale Ingelaere-Adrien Dominique (Urban), Constantion Pion, Barbara Felgenhauer et Hervé Pigeolet (KIK).
De website is gemaakt door de gemeente Sint-Gillis met de medewerking van de vzw Les Rencontres saint-gilloises en de financiële steun van URBAN/Brussels.
